Giữa bối cảnh đổi mới giáo dục đang trở thành một yêu cầu cấp thiết trong kỷ nguyên tri thức, Trường THPT Trí Đức – ngôi trường nội trú tiêu biểu tại Hà Nội đã và đang thể hiện rõ vai trò tiên phong của mình. Không chỉ dừng lại ở việc nâng cao chất lượng dạy học, Trí Đức còn kiên định theo đuổi triết lý “Giáo dục làm người”, từng bước chuyển hóa không gian lớp học thành nơi học sinh tự do tư duy, phản biện và kiến tạo tri thức. Trong đó, mô hình Lớp học thảo luận là minh chứng nổi bật, thể hiện sự chuyển mình mạnh mẽ và mang tính cách mạng trong phương pháp giảng dạy hiện đại – giúp học sinh học để sống, học để làm chủ chính mình.
1. Lớp học thảo luận hiểu như thế nào?
Trong truyền thống giáo dục Á Đông, lớp học thường được tổ chức theo lối tuyến tính: giáo viên giảng, học sinh ghi nhớ, sau đó kiểm tra. Tuy nhiên, mô hình này đang dần bộc lộ giới hạn, nhất là khi đối diện với những yêu cầu mới của thời đại: khả năng thích ứng, tư duy phản biện và sáng tạo, năng lực làm việc nhóm, năng lực tự học suốt đời…
Từ nhu cầu cấp thiết ấy, mô hình Lớp học thảo luận tại Trí Đức ra đời, như một minh chứng sâu sắc cho câu hỏi: “Làm thế nào để học sinh thực sự trở thành chủ thể của tri thức?”. Trong lớp học này, học sinh không tiếp nhận kiến thức một chiều, mà chủ động cùng nhau xây dựng, phân tích, phản biện và tổng kết kiến thức. Quá trình học trở thành một hành trình cộng tác giữa trí tuệ cá nhân và tập thể.
Chiếc bàn bầu dục – Biểu tượng của Lớp học thảo luận Trí Đức
Đặc biệt, thiết kế Lớp học thảo luận tại Trí Đức được tối ưu để phục vụ cho tinh thần thảo luận: sĩ số tối đa 16 học sinh/lớp, chiếc bàn bầu dục duy nhất tượng trưng cho tính dân chủ và bình đẳng. Mỗi học sinh đều có cơ hội được lắng nghe và được nói, được thừa nhận và được thử thách. Công nghệ được tích hợp thông minh với thiết bị học tập là máy tính, như một công cụ phục vụ học tập chứ không thay thế sự tương tác giữa những người học.
Chiếc bàn bầu dục không chỉ là một chi tiết thiết kế, mà là biểu tượng của triết lý giáo dục nhân bản, nơi không có ai là trung tâm tuyệt đối, chỉ có tri thức và sự học là điều được tôn trọng.
Lớp học thảo luận với sĩ số tối đa 16 HS và được trang bị máy tính cá nhân
2. Học sinh là “kiến trúc sư tri thức” trong lớp học thảo luận
Ở Trí Đức, vị thế của người học đã thay đổi triệt để thông qua mô hình lớp học thảo luận. Học sinh không còn là “người tiếp nhận thụ động” mà trở thành “người kiến tạo chủ động”. Mỗi tiết học thảo luận là một tiến trình được thiết kế hai chiều: tự học trước – thảo luận sâu sau.
Trước khi bước vào lớp, học sinh đã phải nghiên cứu trước tài liệu, nắm được vấn đề trọng tâm, đặt ra câu hỏi hoặc giả định phản biện. Trong lớp học, vai trò của giáo viên không phải là giảng bài, mà là “người hướng đạo trí tuệ” dẫn dắt, quan sát, tạo động lực, đảm bảo kỷ luật và tinh thần học thuật của buổi thảo luận.
Học sinh tự kiến tạo kiến thức trong những tiết học thảo luận
Phương pháp này không chỉ tạo nên sự chủ động, mà còn là một “phép thử” tinh tế về tư duy độc lập, kỹ năng hợp tác, tinh thần trách nhiệm và cả khả năng tự chịu trách nhiệm với việc học của chính mình.
“Tự học trước – Thảo luận sau” không chỉ là một kỹ thuật sư phạm, mà là một phương pháp giáo dục: học sinh phải rèn luyện để tự học, tự dẫn dắt bản thân, kỹ năng sống còn trong kỷ nguyên biến động.
3. Tự học – nền tảng bền vững trong kỷ nguyên mới
Một trong những trụ cột quan trọng nhất của lớp học thảo luận là phát triển năng lực tự học. Trong thời đại mà thông tin trở nên dư thừa và biến đổi không ngừng, người học không thể chỉ dựa vào những gì thầy cô truyền đạt. Học sinh phải biết cách tìm kiếm, đánh giá, hệ thống và ứng dụng tri thức, đó chính là “năng lực học tập suốt đời”.
Lớp học thảo luận đặt nền móng cho điều này bằng việc thiết lập thói quen học chủ động, thúc đẩy kỹ năng quản lý thời gian, biết phân tích và tổng hợp vấn đề. Trên nền tảng đó, học sinh không chỉ “học cho bài kiểm tra” mà học để hiểu sâu, để kết nối tri thức với thực tiễn, với bản thân, và với cộng đồng.
Những buổi tự học buổi tối chuẩn bị cho Lớp học thảo luận của HS Trí Đức
Chính năng lực tự học sẽ tạo ra những công dân không ngừng trưởng thành, những người biết học từ sách, từ người, từ đời sống và từ chính thất bại của mình.
Một nền giáo dục hiện đại không thể chỉ dựa vào giảng dạy, nó phải gieo trồng được thói quen tự học và khát vọng tự nâng cấp bản thân của mỗi học sinh. Trường THPT Trí Đức đang viết tiếp vào bản đồ giáo dục Việt Nam một phương pháp giảng dạy mới, giúp học sinh vươn mình trong kỷ nguyên mới, dần trở thành những thế hệ tinh hoa của đất nước.
4. Lớp học thảo luận nơi học sinh tỏa sáng nhân cách
Nhà trường không chỉ là nơi dạy chữ, mà còn là môi trường nuôi dưỡng nhân cách. Mô hình lớp học thảo luận giúp phát triển năng lực học thuật, nhưng sâu xa hơn là phát triển con người. Bởi: “Tôi nghe rồi tôi quên”; “Tôi nhìn rồi tôi nhớ”; “Tôi làm rồi tôi hiểu”. Hiểu rồi sẽ biết vận dụng. Trường THPT Trí Đức chọn cách “làm rồi hiểu” để dạy cho học sinh. Nghĩa là chọn mô hình Lớp học thảo luận để học sinh tự học, cùng học rồi cùng nhau “làm”, cùng nhau kiến tạo kiến thức mới để hiểu đến tận cùng bản chất vấn đề. Từ đó, tạo ra những học sinh hiểu kiến thức, biết vận dụng và còn giúp học sinh trưởng thành về nhiều kỹ năng cũng như phẩm chất cốt lõi của một công dân thực thụ, có nhân cách tốt.
Khi học sinh được lắng nghe, được phản biện trong không gian tôn trọng, các em học cách thấu cảm và tự trọng. Khi phải trình bày luận điểm và bảo vệ chính kiến, các em rèn luyện được tính trung thực và tinh thần trách nhiệm. Khi cùng nhau giải quyết một vấn đề phức tạp, các em học được sự hợp tác, linh hoạt và kiên trì.
Thảo luận là một hành vi nhân văn – nơi con người gặp nhau bằng lý lẽ, bằng tôn trọng, bằng khao khát hiểu biết tri thức. Và chính trong quá trình đó, nhân cách học sinh được mài giũa và toả sáng.
Không có gì lạ khi những học sinh Trí Đức trưởng thành từ lớp học thảo luận có thể tự tin giao tiếp, dũng cảm trình bày ý kiến, nhạy cảm với vấn đề xã hội và luôn giữ được thái độ tích cực, đưa ra được giải pháp xử lý tình huống, cầu thị với tri thức.
Học sinh tôn trọng, hào hứng lắng nghe nhau trong tiết học thảo luận
5. Lớp học thảo luận Trí Đức – Khởi nguồn của tương lai
Trong kỷ nguyên của chuyển đổi số, giáo dục đang bước sang một giai đoạn mới – nơi mà kỹ năng sống, trí tuệ cảm xúc, tư duy phản biện và năng lực tự học quan trọng không kém gì kiến thức sách vở. Mô hình lớp học thảo luận tại Trí Đức chính là bước đi chiến lược mang tính tiên phong cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Hơn cả một mô hình học tập, lớp học thảo luận là một triết lý giáo dục khai phóng, nơi học sinh học để làm người, học để làm chủ tương lai. Thầy cô Trí Đức không chỉ truyền thụ tri thức, mà còn xây dựng những thế hệ công dân toàn cầu – biết suy nghĩ độc lập, biết hành động có trách nhiệm, biết sống với lý tưởng và nhân cách vững vàng. “Học gì, làm gì cũng để làm người” – triết lý ấy không nằm trên khẩu hiệu, mà được hiện thực hoá từng ngày qua những tiết học thảo luận giàu trí tuệ và cảm hứng tại Trường THPT Trí Đức.
Lớp học thảo luận không chỉ là một mô hình học tập mới, mà là một tư tưởng giáo dục đột phá. Với tâm thế tiên phong và cam kết bền bỉ với “Giáo dục làm người”, Trường THPT Trí Đức đang góp phần đặt những viên gạch đầu tiên cho một nền giáo dục nhân bản – nơi tri thức không chỉ làm giàu cho tâm trí, mà còn nâng tầm phẩm giá con người.
