Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm:
TƯƠNG LAI CHO THẾ HỆ VƯƠN MÌNH
* * *
HIỆN THỰC HÓA KHÁT VỌNG VIỆT
– TỪ TẦM NHÌN CHIẾN LƯỢC CỦA TỔNG BÍ THƯ TÔ LÂM
ĐẾN HÀNH ĐỘNG TIÊN PHONG CỦA THPT TRÍ ĐỨC –
I. Gieo mầm tương lai giữa thời đại hội nhập, đầy biến động và thử thách
Chúng ta đang sống giữa thời đại thế giới thay đổi từng ngày, từng giờ. Hội nhập quốc tế không còn là xu thế xa vời, đã trở thành hiện thực sống động, len lỏi vào mọi lĩnh vực của đời sống: Kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục của hầu hết mọi quốc gia. Công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa … đang tạo ra không gian toàn cầu rộng mở. Thông tin, tri thức và công nghệ được chia sẻ không biên giới, con người với vốn năng lực đa dạng trở thành tài sản quý giá nhất của mỗi quốc gia.
Trong bức tranh toàn cầu hóa ấy, giáo dục nổi lên như một nhân tố trung tâm. Bởi, chính giáo dục là nơi sản sinh ra năng lực cho con người và như thế giáo dục nắm trong tay chìa khóa cạnh tranh “ai hơn ai” giữa các quốc gia. Không chỉ hiện tại mà còn định hình tương lai bền vững dài lâu, của mỗi quốc gia. Việt Nam không nằm ngoài quy luật đó. Hơn thế nữa, Việt Nam đang rất cần một nền giáo dục mới hiện đại cho kỷ nguyên vươn mình. Nền giáo dục mới phải mở ra những chân trời mới: nơi con người được khai phóng tiềm năng và tâm hồn, được phát triển toàn diện cả về nhân cách, trí tuệ, cảm xúc và các kỹ năng mềm … Vai trò của những người làm giáo dục vì thế cũng được tái định nghĩa: Không còn là “kho kiến thức”, là người giữ vai trò “thầy truyền thụ” kiến thức đơn thuần, mà là người “mở đường”, người “đánh thức”, “gieo mầm” của tư duy sáng tạo, tinh thần tự chủ và khát vọng vươn mình trong từng học sinh.
Mỗi nhà giáo, mỗi người làm giáo dục chúng ta lúc này nên nghĩ sâu sắc rằng: Mình đang gieo hạt cho tương lai, cho những thế hệ vươn mình. Những hạt giống ấy chỉ có thể đâm chồi, vươn lên mạnh mẽ khi được nuôi dưỡng trong môi trường giáo dục hiện đại, nhân văn, cởi mở và biết lắng nghe. Khi chúng ta xây dựng một con đường giáo dục đúng đắn: Giáo dục do HS, của HS và vì HS thì tất yếu sẽ đặt học sinh ở trung tâm, để các em được tự do phát triển toàn diện theo tiềm năng và sở thích riêng của mình. Đó là tư tưởng và nghệ thuật giáo dục khai phóng giúp HS tự kiến tạo tri thức, khơi dậy nội lực, nuôi dưỡng ước mơ. Một nền giáo dục như thế sẽ mở ra những không gian phát triển đa dạng rộng lớn, tự do và giàu tính nhân văn – nơi mỗi học sinh được là chính mình, trở thành phiên bản tốt đẹp nhất của chính mình.
Từ nhận thức ấy, trách nhiệm đặt lên vai những người làm giáo dục trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết: Không ai khác, giáo viên là người gieo mầm cho tương lai. Những gì nhà trường và thầy cô lựa chọn hôm nay – cách nhìn nhận học sinh, cách tổ chức lớp học, cách dạy, cách học – sẽ quyết định hình thành nhân cách, phát triển tư duy và năng lực, giữ gìn bản sắc văn hóa Việt cho thế hệ mai sau. Đó là trọng trách hết sức nặng nề nhưng cũng đầy vẻ vang.
Thật may mắn và đúng lúc, đương trong dòng chảy xoáy lớn của thời đại, một tư tưởng lớn mang tầm chiến lược của Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình” đã đặt ra cơ hội lớn, rất giàu hình ảnh, đầy tính khai mở cho toàn xã hội mà trước hết cho ngành giáo dục Nước nhà: Làm thế nào để chuẩn bị tốt nhất cho thế hệ trẻ – không chỉ để “hòa nhập” mà còn “làm chủ” tương lai cho bản thân và cho Đất nước? Thế nên tại THPT Trí Đức, nơi mô hình lớp học thảo luận còn trong giai đoạn vừa thiết kế vừa triển khai theo tinh thần khai phóng, đang gặp nhiều khó khăn, thì như ruộng hạn gặp mưa, cá mắc cạn gặp dòng nước mát, được truyền thêm sinh lực đã đầy tự tin và hy vọng: có thể trở thành một trong những cơ sở giáo dục được “vươn mình” tham gia đội ngũ tiên phong hiện thực hóa tư tưởng chiến lược mang khát vọng Non sông của Tổng Bí thư Tô Lâm.
II. Gieo niềm tin vào thế hệ biết vươn mình – Tư tưởng cốt lõi, tầm nhìn chiến lược và khát vọng của Tổng Bí thư Tô Lâm
Là công dân của thời đại hội nhập đầy biến động, nhất là những người hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, chắc hẳn ai cũng đầy xúc cảm khi đọc bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình” của Tổng Bí thư Tô Lâm. Ở đó có lời hiệu triệu tha thiết dành cho tuổi trẻ Việt Nam, cũng là lời nhắn gửi chân thành, thấm đẫm yêu thương và kỳ vọng vào thế hệ trẻ “biết vươn mình” – để làm chủ tương lai, mang theo khát vọng Việt hội nhập với thế giới, sánh vai với các cường quốc năm châu.
Tư tưởng xuyên suốt của bài viết rất rõ ràng và cảm động: Tổng Bí thư (TBT) mong muốn thế hệ trẻ Nước ta cần được chuẩn bị thật tốt – cả về nhân cách, trí tuệ, thể chất và đặc biệt là giữ gìn bản sắc văn hóa Việt. Tổng Bí thư đã nhìn rõ thế giới đang thay đổi từng ngày, bởi vậy không chỉ nhiều thách thức mà những cơ hội lớn luôn rộng mở nếu biết khơi dậy đúng tiềm năng con người Việt, đặc biệt thế hệ trẻ.
Bài viết nhắc lại những trang sử oai hùng đẹp đẽ của thanh niên Việt Nam – từ thời đấu tranh giành độc lập đến kiến thiết hòa bình – với những phong trào “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, “Phụ nữ ba đảm đang”… để khẳng định rằng: Thế hệ trẻ Việt Nam chưa bao giờ đứng ngoài những thời khắc quan trọng của Đất nước. Và bây giờ, khi Đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, lại càng cần thế hệ trẻ mạnh mẽ và năng động hơn, giỏi giang hơn, nhiệt huyết hơn mà Tổng Bí thư gọi là “Thế hệ vươn mình” để sẵn sàng mang trí tuệ, văn hóa và tinh thần ý chí Việt Nam hội nhập với thế giới.
Tổng Bí thư không nói bằng những ngôn từ trừu tượng. Ông nói về những điều cụ thể, dễ hiểu và sâu sắc: Thanh niên cần có thể chất tốt, để không hụt hơi trước áp lực cuộc sống hiện đại; cần có trí tuệ sáng, để theo kịp thời đại công nghệ và đổi mới; nhưng hơn cả, cần giữ được bản sắc Việt – bởi đó là thứ làm nên một công dân toàn cầu mà vẫn đậm đà hồn cốt dân tộc.
Điều khiến người đọc xúc động có lẽ là khi TBT nhắn gửi: Thế hệ trẻ cần bước ra thế giới với niềm tự hào là người Việt Nam. Bởi hội nhập không phải để hòa tan, mà là để mang tinh hoa Việt góp phần làm phong phú thêm cho thế giới. Đó là một khát vọng rất Việt Nam – thầm lặng nhưng bền bỉ, không ồn ào nhưng mạnh mẽ.
Bài viết của TBT là tư tưởng định hướng cho thanh niên, trao sứ mệnh cho thanh niên và những người đang làm giáo dục. Thông điệp rất thiết thực: Làm sao để nền giáo dục Việt Nam giúp cho mỗi thanh niên HS được giáo dục đào tạo toàn diện, phấn đấu toàn diện, trở thành những công dân phát triển toàn diện. Làm sao để mỗi lớp học không chỉ dạy kiến thức, mà còn giúp các em tìm thấy chính mình và nuôi lớn khát vọng vươn ra thế giới với một tâm hồn Việt Nam đầy tự trọng, tự hào?
Từ bài viết, người đọc thấy sáng lên một tầm nhìn lãnh đạo và ấm lên một tấm lòng. Một tấm lòng đặt trọn niềm tin vào thế hệ trẻ – như người đi trước trao lại ngọn lửa cho người đi sau. Điều đó chính là sự tiếp lửa, truyền thêm sinh khí và động lực cho thế hệ trẻ vươn mình hiện thực hóa tư tưởng của Tổng Bí thư và Khát vọng của Non sông.
III. Giữ lửa khát vọng – THPT Trí Đức xin được nhận sứ mệnh tiên phong hiện thực hóa khát vọng Việt
Khi đọc bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình” của Tổng Bí thư Tô Lâm, chúng tôi – những người đang làm việc tại ngôi trường Trí Đức, thấy được truyền cảm hứng mạnh mẽ và tự thấy trách nhiệm rất rõ ràng. Bởi nếu Đất nước đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, thì ngành giáo dục – và từng ngôi trường như Trí Đức chúng tôi – chính là nơi bắt đầu hiện thực hóa niềm tin ấy.
Nhận sứ mệnh tiên phong hiện thực hóa khát vọng Việt, Trí Đức chọn một hướng đi thầm lặng nhưng rõ ràng: Kiên định sứ mệnh Tiên phong trong lĩnh vực Giáo Dục Làm Người gắn với Trí Đức gần 30 năm. Triết lý giáo dục cốt lõi đó của Trí Đức đã trở thành minh triết:
“Học gì, làm gì cũng để làm người”.
“Thành người trước khi thành tài”.
“Đất nước cần người thế nào hãy dạy, học và thi như thế nấy”
Sang thời kỳ hội nhập mới, hội nhập đầy đủ, cũng là kỷ nguyên tinh hoa của Trí Đức. Nhà trường thiết kế và triển khai Dự án phát triển Giáo dục toàn diện Trí Đức 4.0 trong đó cốt lõi và khởi đầu từ mô hình Lớp học thảo luận. Đây là cơ sở thực tiễn giúp Trí Đức thực hiện khát vọng Việt.
Với mô hình Lớp học thảo luận, Trí Đức thực sự đặt học sinh vào trung tâm sự nghiệp giáo dục, đồng thời sáng tạo con đường dạy và học mới, nơi mỗi học sinh đều được tự phát triển toàn diện và đúng với bản sắc của chính mình:
• Theo đó, Lớp học thảo luận Trí Đức không còn cách dạy và học theo lối: Thầy đứng trên bục giảng bài – học sinh nghe và ghi. Mỗi tiết học trở thành không gian, diễn đàn học thuật mở, bình đẳng cho mọi HS. Các em tự nêu vấn đề, thảo luận, lập luận, phản biện để tìm tòi, khám phá, làm rõ vấn đề, hiểu đúng bản chất và tự chốt kiến thức. Nghĩa là các em tự kiến tạo kiến thức, phát triển trí tuệ, trí thông minh IQ.
• Trong quá trình thảo luận đã giúp các em biết lắng nghe để biết thấu hiểu và muốn được thấu hiểu. Biết điều chỉnh hành vi, thái độ khi nói. Biết chia sẻ, biết hợp tác. Biết tiếp thu chọn lọc, phân biệt đúng sai, học được điều khiêm tốn, bỏ được sự kiêu ngạo. Biết tôn trọng và tự trọng, biết cảm thông, bao dung và độ lượng… Nghĩa là các em đã tự hình thành trí thông minh cảm xúc EQ, để tự hình thành và phát triển nhân cách. Thực tế các em đã tỏa sáng nhân cách ngay trong lớp học.
• Các em được nói lên quan điểm, chính kiến. Tự do phát triển năng khiếu tiềm ẩn, được tôn trọng sự khác biệt và sở thích riêng. Nghĩa là các em được tự khai phóng tiềm năng và tâm hồn.
• Các em đã tự tạo thói quen tư duy tích cực, vận dụng tư duy cơ bản để phát triển các tư duy bậc cao. Cũng trong quá trình học tập đó tạo được thói quen hợp tác: cùng nghĩ, cùng làm, cùng vượt khó để cùng về đích. Nghĩa là các em đã tự hình thành và phát triển trí thông minh năng lực công dân CQ và cả 4 nhóm năng lực cần thiết của công dân 4.0 thế kỷ 21.
• Hình thành cho học sinh thói quen và phương pháp tự giáo dục, tự học, tự nghiên cứu. Theo đó các em không chỉ thành công khi còn học trên ghế nhà trường mà sẽ tự học mãi mãi, suốt đời, ở mọi nơi, để thích nghi với mọi môi trường sống. Điều này, nếu được nhân rộng sẽ mang lại lợi ích vô cùng lớn lao cho mọi người, cho cả cộng đồng, và Đất nước.
Với tất cả 5 mục tiêu, 5 ưu điểm vượt trội ở trên, đó chính là nền tảng hình thành, tạo nên trí tuệ, năng lực và nhân cách của một nhân tài, một nhà lãnh đạo tương lai.
Và chúng tôi hiểu, nếu chỉ có tri thức mà không có ý chí, các em sẽ dễ bị cuốn trôi giữa dòng chảy hỗn độn của thời đại. Vì thế, Trí Đức đặt trọng tâm vào việc nuôi dưỡng khát vọng sống có ích, có ước mơ, hoài bão. Trí Đức dạy HS về cách nhìn và đánh giá cuộc đời mỗi con người là làm được nhiều điều tốt, nhiều việc nghĩa. Trí Đức định hướng, lý giải cho HS hiểu và luôn khích lệ, để học sinh phấn đấu “Thành người trước khi thành tài”.
Trí Đức không dạy học sinh phải đua nhau về đích trước thiên hạ. Luôn tôn trọng và tự trọng. Cần học cách đi đúng hướng, trúng mục tiêu đã chọn. Đủ lòng kiên trì, cẩn thận kỹ tính trong mọi việc. Tìm cách làm tối ưu, đạt kết quả tốt nhất. Coi kết quả mỗi việc làm dù rất nhỏ là danh dự bản thân. Mục tiêu tổng quát cao nhất của Trí Đức là thông qua giáo dục đa dạng, toàn diện để đào tạo nhân cách, nuôi dưỡng và phát triển học sinh trở thành những công dân thực thụ, thành công, thành đạt, có thể đem đến lợi ích cho gia đình, Đất nước, cho nhân loại. Hay nói cách khác, học sinh Trí Đức:
Tại trường: Thành công.
Ra trường: Thành đạt.
Trong cuộc sống: Giỏi tề gia; Tài trị quốc; Hòa thiên hạ.
Có thể những việc Trí Đức đã và đang làm chưa đóng góp được nhiều cho nền Giáo dục. Nhưng chúng tôi tin, mọi chuyển động lớn của Đất nước đều bắt đầu từ những hành động nhỏ, kiên định và tốt đẹp như thế. Và nếu mỗi thầy, cô giáo, mỗi học sinh đều giữ một đốm lửa như vậy trong tim, thì ngọn lửa khát vọng Việt – mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã thắp lên bằng bài viết – chắc chắn sẽ được tiếp nối, lan xa và thành hiện thực.
Lời kết:
Từ xưa, trong mỗi giai đoạn phát triển của Đất nước, giáo dục luôn là ngọn nguồn của những thay đổi bền vững. Hôm nay, khi Đất nước đứng trước vận hội lớn lao, Tổng Bí thư Tô Lâm đã kịp thời thắp lên ngọn lửa mới – ngọn lửa của niềm tin, của khát vọng đặt vào thế hệ trẻ Việt Nam. Khát vọng đó được gọi tên rất rõ: Đức – Trí – Thể – Mỹ của thế hệ vươn mình.
Trí Đức hưởng ứng cao độ khát vọng ấy bằng trái tim, bằng tấm lòng cùng với con đường giáo dục của Nhà trường gần 30 năm qua và những hành động cụ thể hôm nay, từng ngày. Trí Đức cam kết tạo dựng môi trường học tập rộng mở, tôn trọng tiếng nói và tiềm năng của học sinh, để tự “vươn mình” – theo cách của riêng bản thân. Trí Đức đặt niềm tin vào khả năng tự làm chủ cuộc đời của mỗi học trò. Và trên hết, Trí Đức gieo cho các em biết yêu thương bản thân đúng cách để các em sẽ biết mở rộng lòng yêu thương, niềm tự hào, ý thức sống có ích cho cộng đồng, cho Đất nước và nhân loại.
Những người làm giáo dục như chúng tôi, khi đọc những dòng ấy, không chỉ xúc động, mà còn thấy rõ trách nhiệm và con đường mình cần đi, cần làm. Không thể đứng ngoài. Không thể chậm trễ. Và không thể “làm giáo dục” theo một thói quen cũ nữa.
Chúng tôi nhận thức: Hiện thực hóa Khát vọng Việt không phải là một khẩu hiệu và không thể như hô khẩu hiệu. Đó là một quá trình trí tuệ, dài lâu, kiên nhẫn và đầy thách thức. Toàn Trường Trí Đức sẽ giữ lửa khát vọng trong tim, truyền lửa qua từng bài học, thắp sáng từng hành động nhỏ của mỗi HS với niềm tin: Tương lai của thế hệ vươn mình sẽ không phải là viễn cảnh xa vời mà là điều có thật – từng ngày, từng giờ, trên khắp Đất nước và ngay tại Trí Đức.
Chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng Tư tưởng và Khát vọng của Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ thành hiện thực. Bởi chúng tôi cho rằng Giáo dục là chiến lược phát triển Đất nước hiệu quả nhất.
Trí Đức, ngày 09 tháng 04 năm 2025
C.T Hội Đồng trường
Nhà giáo Hà Trung Hưng
