Một trong những điều ĐỘC và LẠ của ngôi trường chúng tôi đang theo học là từ những tấm biển.
Trong khuôn viên Trường có gần 300 bảng biển thể hiện gần 100 nội dung khác nhau. Hàng trăm câu nói, bài thơ, châm ngôn đó có thể chia thành các chủ đề ý nghĩa thiết thực. Qui tụ tư tưởng, thông điệp từ những tấm biển là Triết lý Trí Đức về cách dạy và cách học, cách sống làm Người. Đó là lời tâm huyết, là đường hướng giáo dục độc đáo, sâu sắc của Trí Đức dành riêng cho các thế hệ học sinh.
Triết lý nhân sinh, lời răn dạy từ những tấm biển là một đề tài vô cùng lớn nằm trong hệ thống tư tưởng giáo dục Trí Đức. Vậy nên chúng tôi không dám khẳng định những gì mình nhận thức được về chúng đã là đầy đủ, thấu đáo. Qua bài viết này, chúng tôi xin mạo muội chia sẻ một góc nhìn có thể còn hạn hẹp, non nớt với mong muốn đây là điểm khơi nguồn cảm hứng để những Người con Trí Đức quan tâm sâu sắc hơn nữa về một mảng giáo dục hiệu quả mang bản sắc tinh hoa Trí Đức.
Về không gian. Những tấm biển được trang trọng đặt ở nhiều không gian khác nhau của Trí Đức. Từ cổng Trường vào đến từng phòng học, phòng ở, nơi nào là không gian thiết yếu gắn liền với hoạt động học tập hay sinh hoạt của học sinh thì đều xuất hiện những tấm biển với các nội dung phù hợp và kích cỡ hài hòa.
Điều này cho thấy, Trí Đức thật sự thống nhất trong quan điểm giáo dục học sinh: HỌC THẦY, HỌC BẠN, HỌC TRONG SÁCH VỞ, HỌC Ở TẤT CẢ MỌI NƠI, MỌI LÚC
Về thời gian. Hầu hết các tấm biển đều được định vị chắc chắn gắn liền với các thế hệ học trò Trí Đức. Biển chỉ được thay thế khi chất lượng khung bảng không còn được đảm bảo, cần làm lại. Và theo thời gian, Nhà trường thường bổ sung thêm những tấm biển mang nội dung, thông điệp mới cần thiết cho xu hướng giáo dục thời đại. Điều này phản ảnh rõ nét một Trí Đức đậm tính truyền thống, ổn định, thống nhất về cốt lõi phương pháp, con đường giáo dục. Tuy nhiên cũng không ngừng cách tân để thích ứng thời cuộc. Đây là một trong những nhân tố khẳng định sự bền vững và phát triển của Nhà trường xứng danh: THPT TRÍ ĐỨC: TRƯỜNG HỌC ĐẲNG CẤP – XÃ HỘI NHỎ VĂN MINH – ĐẠI GIA ĐÌNH ĐẦM ẤM.
Về thẩm mĩ. Những tấm biển được thiết kế chân phương toát lên hồn cốt TRÍ – ĐỨC. Điều quan trọng, mỗi tấm biển được đặt ở nơi phù hợp nhất, phối ứng với không gian xung quanh làm nổi bật sự hiện diện của tấm biển. Cách trình bày nội dung tấm biển rất linh hoạt tùy thuộc ý nghĩa của nó để góp phần tạo ấn tượng sâu nhất, nhanh nhất về thông điệp. Có nhiều tấm biển được thiết kế với mô hình chuẩn mực cho sự khái quát, mang chiều sâu triết lý mà vẫn đạt giá trị thẩm mĩ cao. Tiêu biểu cho những tấm biển như thế là: CÂY ƯỚC MƠ.
Về hiệu quả. Sự hiện diện của những tấm biển nằm trong mục đích giáo dục toàn diện, thường xuyên, sâu rộng đối với tâm hồn, trí tuệ, kỹ năng sống của từng học sinh Trí Đức. Khi tác động trực quan với học sinh hằng ngày, rất tự nhiên, thông điệp của những tấm biển dần ngấm vào tâm cốt học trò. Từ đó góp phần điều chỉnh suy nghĩ, lời nói, hành vi ứng xử hoặc bồi đắp thêm tâm hồn, tình cảm … cho học sinh. Chiều sâu giáo dục Trí Đức một phần nằm ở cách giáo dục đặc sắc thông qua những tấm biển.
Để minh chứng cho sự đa dạng, phong phú và thông điệp ý nghĩa của những tấm biển, chúng tôi xin giới thiệu một số tấm biển có sức chuyển hóa sâu sắc nhất đối với các thế hệ học sinh.
Nhân bất học – Bất tri lý
Được đặt ở những vị trí trang trọng nhất của Trí Đức, Nhân bất học – Bất tri lý là lời răn dạy trí lý với người đi học.
Tấm biển đặt ở vị trí cao nhất cổng Trường
Tấm biển được đặt ngay chính giữa, mặt trước nhà N1
Câu nói có ý nghĩa là: Nếu con người không được học hành (học cả ở trường lớp và trường đời) thì không có sự hiểu biết, không thể làm người. Bài học này được trích từ câu “Ngọc bất trác, bất thành khí. Nhân bất học, bất tri lý” của Khổng Tử trong cuốn Tam Tự Kinh của Trung Quốc thời xưa, dùng để dạy trẻ nhỏ các đạo lí ở đời,…và cốt lõi là dạy cách học làm người. Trong cuộc sống, có hàng trăm, hàng ngàn triết lí sống, đạo lí ở đời nhưng Thầy chọn và trích một vế “Nhân bất học, bất tri lý” để nhắn nhủ học trò. Bởi nó là chân lý xác đáng, thuyết phục nhất cho đạo làm người. Mặt khác, nó có ý nghãi đặc biệt thiết thực với học sinh Trí Đức.Vì học trò Trí Đức ở nội trú, sớm rời xa vòng tay chở che, dạy dỗ của cha mẹ, chấp nhận vất vả, khó khăn để đến Trí Đức rèn luyện bản thân nên ngay từ đầu, Thầy đã xác định rõ con đường đi cho các trò nhỏ. Chỉ có học thì mỗi người mới có tương lai tốt đẹp, mới tới được bến bờ ước mơ. Không học, không trí tuệ, con người khó có thể làm được bất cứ việc gì cho tử tế. Đây là con đường đầy khó khăn, gian nan nhưng thật vẻ vang.
Không hiếu với bố mẹ không đáng làm người, hiếu không gì bằng làm vui lòng bố mẹ, làm vui lòng bố mẹ không gì bằng hạnh kiểm tốt, học tập tốt.
Tấm biển này nhắc nhở mỗi học trò hãy sống, học tập sao cho xứng đáng là con người. Mà làm người chân chính thì chữ Hiếu phải đặt lên hàng đầu. Đạo lý đầu tiên mỗi con người phải thấm nhuần là hiếu thuận với đấng sinh thành. Câu nói cũng chỉ ra phương pháp, cách thức cụ thể nhất để người học trò đạt được và giữ tròn đạo làm con. Đó là học sinh phải rèn luyện, học tập tốt để làm vui lòng cha mẹ, nghĩa là làm cho bố, mẹ được hạnh phúc.
Nhân nào quả nấy, bởi thế cho nên trước khi nói hay làm bất cứ việc gì ta hãy suy nghĩ thật kỹ đến hậu quả của nó!
Luật nhân quả là một quy luật bao trùm vũ trụ, công bằng, xuyên suốt từ quá khứ hiện tại cho đến tương lai. Lý luận nhân – quả chỉ ra rằng mọi hiện tượng xảy ra trên đời này đều có nguyên nhân của nó. Dựa vào quy luật đó, nội dung tấm biển nhằm răn dạy học sinh tu chỉnh hành vi lời nói của mình mỗi ngày tức là gây nhân sao cho đúng mực, thấu đáo để sẽ nhận quả tốt đẹp, ích lợi. Nhờ đó sẽ tạo dựng được cho người học lối sống hướng thiện, nếp sống văn minh.
Học kỹ kiến thức cơ bản, học đâu chắc đấy, học đâu luyện đấy, hổng đâu bù đấy.
Thầy dạy không biết mỏi, trò học không biết chán.
Đó là những tấm biển có ý nghĩa như khẩu hiệu, phương châm dạy và học của thầy trò Trí Đức. Sâu xa, những câu nói này có sức khích lệ rất lớn đối với sự tự tin và nỗ lực không ngừng của học sinh.
Trên tất cả. Trí Đức là trường học. Mục đích hướng tới và cũng là niềm tự hào của Trí Đức chính là ở: TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRÍ ĐỨC: Trường ra Trường, Lớp ra Lớp, Thầy ra Thầy, Trò ra Trò, Dạy ra dạy, Học ra học.
Với hàng trăm tấm biển như thế mà tác giả của chúng chính là Người Thầy vĩ đại – Hiệu trưởng Hà Trung Hưng. Bằng tất cả tâm huyết, xuất phát từ thực tiễn, từ nhu cầu sự nghiệp giáo dục học sinh làm Người, Thầy đã đúc kết ra những câu nói, phương pháp thiết thực, ý ngĩa sâu sắc nhất nhằm đem lại hiệu quả và tôn vinh con đường cao quí mà Thầy dành hết thảy cuộc đời mình.
CTV Lớp 11 – K19
